Εκδήλωση για την Ασπασία Μπικάκη στα Περβολάκια Κισσάμου

Περίσσεψε η συγκίνηση το βράδυ του περασμένου Σαββάτου στα Περβολάκια της Κισάμου στην εκδήλωση τιμής και μνήμης που διοργάνωσε το Πνευματικό Κέντρο Περβολακίων και Σφακοπηγαδίου για τη μακαριστή μοναδική στο είδος της χειροτέχνη παραδοσιακών κεντημάτων Ασπασία Μπικάκη με αφορμή τη συμπλήρωση 9 μηνών απ’ το φευγιό της στη χώρα των Μακάρων.

Ωσεί παρούσα σ’ αυτήν και η ίδια η Ασπασία. Με το που άρχισε ο νεαρός εφημέριος της τοπικής Ενορίας παπα – Γιάννης Κουτσαυτάκης την επιμνημόσυνη δέηση, μέχρι τέλους, μέχρι να φύγει και ο τελευταίος χωριανός της (ο πρόεδρος του Κέντρου Νίκος Παπαγιαννάκης, υποθέτω) μετά απ’ το παραδοσιακό κέρασμα στις τάβλες της φιλοξενίας. Ετσι όπως αγαπητικά την παρουσίασαν μέσα από τα έργα της βασικά η κεντρική ομιλήτρια Ευδοκία Σκορδαλά – Κακατσάκη, αλλά και οι άλλοι που αναφέρθηκαν σ’ αυτην: η και σε ρόλο συντονίστριας της εκδήλωσης δασκάλα Τόνια Φουντουλάκη, που μίλησε ιδιαίτερα και εμπεριστατωμένα για την παραδοσιακή τέχνη του κεντήματος, όπως και ο πρώην νομάρχης και πρώην δήμαρχος Χανίων Γιώργος Κατσανεβάκης, η για χρόνια δημοτική και περιφερειακή σύμβουλος Αμαλία Μπασιά και ο νεοεκλεγείς δήμαρχος Κισάμου Θεόδωρος Σταθάκης στους “ζεστούς” χαιρετισμούς των.
Ωραία ως υπήρξε. Παθιασμένη με την παράδοση του τόπου μας. Πάντα έτοιμη, να αναπαραστήσει, σαν άλλος Θεόφιλος, με τις βελόνες της αυτή, όλες τις πτυχές του λαϊκού μας πολιτισμού. Πάντα όρθια στο μετερίζι του “Κρητικού Σπιτιού” της οδού Χάληδων στα Χανιά, που μαζί με τη μαθήτριά της την Ειρήνη Κουμανδράκη, που συνεχίζει το έργο της, έστησε.
Απόλυτη, κατανυκτική θα ’λεγα η σιγή κατά τη διάρκεια των ομιλιών, με παρατηρητή ένα εξαίσιο “θεού θάμαση” φεγγάρι, όπως και κατά τη διάρκεια της προβολής ενός εξαίρετου DVD από το “Κρητικό Σπίτι” με έργα που σημάδεψαν την καλλιτεχνική της πορεία. Μια σιγή που διακοπτόταν, ωστόσο, συχνά, από επιφωνήματα θαυμασμού, για τη δική τους Ασπασία. Ουδείς προφήτης στον τόπο του! Δεν ισχύει στην περίπτωση της Ασπασίας Μπικάκη, απ’ το Σφακοπηγάδι αυτό! Την τίμησε κι άλλες φορές ενόσω ζούσε το ιδιαίτερα δραστήριο Πνευματικό Κέντρο της γενέθλιας γης της και σίγουρα θα την ξανατιμήσει. Μπορεί και να στεγάσει το άξιο θαυμασμού, μα και μελέτης, έργο της, όπως ονειρεύεται ο Νίκος Παπαγιαννάκης, κάποτε. Δεν είναι, όμως, αυτό το κύριο ζητούμενο. Εκ των ων ουκ άνευ, βλέπετε, ότι ως Χανιά και ως Κρήτη γενικότερα δεν έχουμε προβάλει και δεν έχουμε εκμεταλλευτεί όπως πρέπει το έργο της Ασπασίας. Για να μην πω ότι δεν το έχουμε καθόλου (πλην εξαιρέσεων) υποστηρίξει. Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν!

Ο κόσμος της Ασπασίας Μπικάκη*
…Σε κυριεύει θαυμασμός καθώς αναλογίζεσαι τον κόπο και την αγωνία, αναμετράς την αγάπη και το πείσμα, υπολογίζεις τις ώρες δουλειάς και τα ξενύχτια που χρειάστηκαν για να στηθεί τούτο το “Σπίτι” που για την Ασπασία ήταν το σπίτι, η οικογένειά της, τα παιδιά και τα εγγόνια της. Απορείς πως χώρεσε τόση έγνοια, τόση αγάπη, τόση ιστορία, τόση ζωή σε καμαρούλες μια σταλιά…

…Και τα χρόνια, κυλούσαν. Κι η Ασπασία κρατούσε σε εγρήγορση μάτια κι αφτιά, νου και ψυχή. Κι αποθήκευε μέσα της την ομορφιά και την ποίηση της φύσης, την απλότητα και την αγάπη των ανθρώπων, τους ήχους, τις μυρωδιές και τα αρώματα της ζωής του χωριού της. Κι όταν είδε να ξεπουλιούνται “αντί πινακίου φακής” όλα εκείνα τα μικρά και τα μεγάλα, τα σημαντικά και τα ασήμαντα πράγματα, θυμητάρια και θησαυρός εκείνης της παλιάς ζωής ανασκουμπώθηκε. Και μαζί με τη μαθήτριά της, την Ειρήνη Κουμανδράκη, “ανάστησαν” το Κρητικό Σπίτι. Κι ακόμα με αυθορμητισμό, κέφι και χαρά μικρού παιδιού, παρόλες τις πίκρες και τα βάσανα που της επιφύλαξε η ζωή, ανιστόρησε με κλωστές πάνω σε τεράστιες επιφάνειες κάμποτ εικόνες εκείνης της ζωής που γνώρισε, έζησε και αγάπησε: Τον τρύγο και το θέρος, τον γάμο και τη βάφτιση, το πάτημα των σταφυλιών και το λιομάζωμα, την κουρά των προβάτων και το όργωμα, την κατεργασία του μαλλιού και των πανηγυριών το ξεφάντωμα. Με χρώματα ήρεμα και τρυφερά, φωτεινά και γαλήνια, κέντησε πίνακες – ποιήματα που έχουν μέτρο, ρυθμό και αρμονία.
Οι πίνακές της είναι ποίηση ζωντανή και πρωτότυπη σαν το δημοτικό μας τραγούδι και σαν κατανυκτικό συναξάρι. Κι ευωδιάζουν μ’ ένα δυνατό και ρωμαλέο άρωμα. Το άρωμα της κρητικής παράδοσης. Οι πίνακές της περιγράφουν και ομολογούν έναν κόσμο όπου όλα είναι “καλά λίαν”. Εναν κόσμο – κόσμημα, βγαλμένο θαρρείς, μόλις, απ’ τα χέρια του Δημιουργού. Εναν κόσμο που μέσα του ρίχτηκε και κάηκε κι έγινε κομμάτι της ψυχής του η ψυχή της Ασπασίας…

…Αμποτε οι δυο Παναγιές, η Ορθόδοξη και η Καθολική που παραστέκουν, μπαινοβγαίνουν και ευλογούν το “Κρητικό Σπίτι” και χαίρονται και καμαρώνουν τον κόσμο που τους άφησε κληρονομιά και παρακαταθήκη η Ασπασία, να φωτίσουν τις… “μεγάλες” κεφαλές του τόπου μας, να ενδιαφερθούν και να βοηθήσουν ώστε να γίνει το όνειρό της που είναι και όνειρο της Ειρήνης (να στεγαστεί το Μουσείο σε ιδιόκτητο χώρο) πραγματικότητα. Γιατί τότε θα χαρεί χαρά μεγάλη και θα αγαλλιάσει η ψυχή της Ασπασίας…

*Αποσπάσματα από την ομιλία της Ευδοκίας Σκορδαλά – Κακατσάκη. Η Ευδοκία ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τον “κόσμο” της Ασπασίας Μπικάκη στη στήλη της εφημερίδας μας “Αυτός ο τόπος ο μικρός ο μέγας” και μίλησε άλλες δυο φορές γι’ αυτόν στα Περβολάκια.

haniotika-nea.gr